Czym różni się przestępstwo od wykroczenia?

Naruszenie prawa może przybierać różne formy i przebiegać w różnych okolicznościach. Fakt ten wzięto pod uwagę tworząc obowiązujące w Polsce kodeksy, dzięki czemu wyróżniamy terminy "wykroczenie" i "przestępstwo". Co oznaczają oba te terminy? I jakie są różnice pomiędzy tymi czynami? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym artykule.

Czym jest wykroczenie, a czym przestępstwo?

Czym jest wykroczenie? Pewne informacje znajdujemy w Ustawie z dnia 20 maja 1971 r.

Kodeks wykroczeń, gdzie powiedziano: 

"Art. 1. [Wykroczenie]

1. Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000 złotych lub nagany."

Wykroczenie jest więc czynem społecznie szkodliwym, zabronionym przez polskie prawo. Za jego popełnienie grozi nagana, kara grzywny, a także ograniczenie wolności. Dodatkowo sprawca wykroczenia może:

• być zobowiązany do naprawienia wyrządzonej szkody, 
• być zobowiązany do wypłaty odszkodowania,
• otrzymać różnego typu zakazy np. zakaz prowadzenia pojazdów,
• zostać zobowiązany do przeproszenia osoby, która została poszkodowana w wyniku wykroczenia. 

A czym jest przestępstwo? Okazuje się, że obowiązujący Kodeks Karny nie zawiera jego definicji legalnej. Na podstawie dostępnych przepisów można jednak stwierdzić, że "Przestępstwem jest czyn człowieka zabroniony pod groźbą kary przez obowiązującą ustawę określającą jego znamiona, zawioniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy." Jest to więc czyn zabroniony o dużej szkodliwości społecznej, który może mieć charakter zbrodni (przewidywana kara to pozbawienie wolności na co najmniej trzy lata) lub występku (czyn zagrożony karą grzywny albo pozbawieniem wolności na minimum miesiąc). 

Przestępstwo a wykroczenie - główne różnice

Jakie są główne różnice pomiędzy przestępstwem a wykroczeniem? Na uwagę zasługuje przede wszystkim szkodliwość czynu. Wykroczenie wyróżnia się mniejszą szkodliwością społeczną, natomiast przestępstwo - wyższą. Co za tym idzie, odmienna jest także przewidywana kara, która w przypadku wykroczenia jest mniej dotkliwa, a w przypadku przestępstwa - bardziej złożona i odczuwalna dla winowajcy.

Co ważne winna przestępstwu może być nie tylko osoba, która rzeczywiście popełnia zabroniony czyn, ale także osoba podżegająca do tego, a także osoba usiłująca przekroczyć prawo.

Przy określaniu, czy dany czyn jest przestępstwem, czy wykroczeniem, konieczne jest wzięcie pod uwagę kilku elementów. Oto one:

• rodzaj i charakter naruszonego dobra, 
• okoliczności popełnionego czynu, 
• rozmiary wyrządzonej szkody, 
• waga naruszonego obowiązku, 
• typ naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia, 
• forma zamiaru sprawcy,
• motywacje sprawcy.